ژئوپلیتیک افغانستان

تمثیل جغرافیایی و رمز گشایی از سیاست

سردار محمد رحیمی

Afghanistan's Geopolitics: form geographical representation to decoding politics / Sardar Mohammad Rahimi

It has been frequently quoted that of Afghanistan's peculiarities one is its geopolitical location, and that it has had overall a negative impact to its people throughout the history. Talking of Afghanistan's geopolitics, however, one must keep in mind that geopolitics is not about the natural significance of a geography, rather, how and what geopolitics a particular country is attributed comes from the political significance given by political actors to it. Therefore, a geopolitics represents the roles and meanings that are given to it by international, regional and national factors, all of which could be at work simultaneously. Therefore, the question of how the particular geographical location of Afghanistan may be used for its benefits is related to how the national factor understands all levels of geopolitical representations and take on an adequate geopolitical role for itself.

موقعیت جغرافیایی از ویژگی های هر کشوری محسوب می گردد اما این ویژگی برای افغانستان فوق العاده مهم و اساسی و سرنوشت ساز بوده است. آیا باید ویژگی جغرافیایی هر کشوری را با ژئوپلیتیک کشور یکسان دانست. علی القاعده نمی توان هر جغرافیایی را بدون در نظر داشت سیاست های ملی ،منطقه ای و جهانی به مثابه موضوعی ژئوپلیتیک برجسته و مطرح نمود. در غیر اینصورت اساسا اطلاق ژئوپلیتیک و اهمیت ژئوپلیتکی کشورها بلا موضوع می بود.پس چرا باید از ژئوپلیتیک افغانستان سخن گفت و اهمیت آن به چه دلیل است.

موقعیت جغرافیایی کشورها در برخی موارد می تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی مهمی داشته باشد که لزوما بر می گردد به سیاست های جهانی ،منطقه ای و ملی کشورها. اهمیت ژئوپلیتیکی کشورها به خودی خود بوجود نمی آید. بنابراین سیاست گزاری و طراحی های استراتژیکی قدرتهای ملی، منطقه ای و جهانی به موقعیت جغرافیایی کشورها اهمیت سیاسی می بخشد که از رهگذر پیوند بین سه مولفه قدرت ،سیاست و جغرافیا، ژئوپلیتیک معنا بخشی می یابد.

سطوح مختلف بازنمایی و ژئوپلیتیک افغانستان
شاید بتوان مهمترین موضوع در ژئوپلیتیک کشورها را بازنمایی (تمثیل، representation) دانست بازنمایی به مفهوم سازگاری و یا استفاده بهینه از عنصر جغرافیا در راستای سیاست ها ملی و اهداف قدرتهای ملی ،منطقه ای و جهانی تعریف می گردد. بنابراین در بازنمایی موضوع ارجاع به حقیقتی به نام جغرافیا وجود ندارد بلکه جغرافیا ابزاری است برای تحقق اهداف و سیاست های مد نظر قدرتها . براین اساس سه نوع بازنمایی می توان در مورد ژئوپلیتیک کشورها داشت .